Stanisław Włodzimierz Paweł GANO - Patron Szkoły Podstawowej nr 1 w Opatowie.
Gen. bryg. Stanisław Gano w dniu 17.05.1895r. przyszedł na świat w Opatowie jako Stanisław
Włodzimierz Paweł GANO. Był on oficerem dyplomowanym piechoty Wojska
Polskiego II RP i Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Jako pułkownik
był szefem Oddziału II Sztabu Naczelnego Wodza - kierującym polskim
wywiadem podczas II wojny światowej. Generałem brygady mianowany został w
1964r.
Stanisław Gano pochodził z patriotycznej rodziny ściśle
związanej z Opatowem, o tradycjach niepodległościowych, która położyła
duże zasługi w życiu miasta. Jego dziadek był zaangażowany w działalność
niepodległościową przed i podczas powstania styczniowego. Jego ojciec
także zaangażowany był w życie społeczne, oraz jako działacz PPS
rozwijał w początkach XX w. w działalność niepodległościową w Opatowie i
okolicy.
Stanisław Gano był uzdolnionym młodzieńcem wychowanym w
patriotycznej rodzinie. Chcąc realizować swoje aspiracje wiązane z
zdobyciem wykształcenia przed I wojną światową podjął studia w
Instytucie Technologicznym w Moskwie, które przerwała mu wojna.
Służbę
wojskową rozpoczął w czasie I wojny światowej, kontynuował ją podczas
wojny polsko-bolszewickiej. Od początku związany był jeszcze w carskiej
armii
z polskim środowiskiem i angażował się w tworzenie polskich formacji wojskowych.
Za
zasługi i bohaterstwo na polu walki z okresu wojen o odrodzenie naszej
niepodległości otrzymał order Virtuti Militari V kl., 4-krotnie Krzyż
Walecznych oraz Medal Niepodległości.
Po wojnie jego talent został
dostrzeżony i skierowano go do pracy w wywiadzie. Systematycznie
podnosząc swoje kwalifikacje ukończył Wyższą Szkołę Wojenną. Ten
zawodowy dyplomowany oficer Wojska Polskiego w okresie przedwojennym
dosłużył się stopnia podpułkownika.
Jego kariera związana była z
polskim wywiadem – zajmował się m.in. wywiadem ofensywnym przeciw ZSRR i
ogólnie kierunkiem wschodnim. Tuż przed wojną kierował Samodzielnym
Referatem Technicznym wywiadu.
W okresie II wojny światowej był
najpierw zastępcą szefa, a od grudnia 1941 r. szefem Oddziału II Sztabu
Naczelnego Wodza. Powszechnie uważany jest za jednego z autorów sukcesów
polskiego wywiadu podczas wojny. Do stopnia pułkownika został
awansowany 1943r..
W 1945r. jako szef polskiego wywiadu przekazał
Brytyjczykom w depozyt, na ich żądanie, akta wywiadowcze II Oddziału
Sztabu Naczelnego Wodza. Akta nie zawierały kartoteki agentów, którą płk
Gano rozkazał spalić, by nie weszła w posiadanie radzieckiego wywiadu.
26.09.1946r. został pozbawiony obywatelstwa polskiego przez prosowiecki TRJN. Po demobilizacji pozostał na uchodźstwie i ostatecznie osiedlił się w Maroku. Tam też zmarł 05.07.1968r. w Casablance. Rok 2018 kumuluje kilka dat związanych z życiem S. Gano przypada w nim 50 rocznica jego śmierci i 123 rocznica urodzin.
Opinie o kierowanym przez Gano wywiadzie okresu wojny:
„Polska
Służba Wywiadowcza wniosła bezcenny wkład w planowanie i udane
przeprowadzenie inwazji Europy oraz przyczyniła się do ostatecznego
zwycięstwa sił Sprzymierzonych w Europie” – pisał w maju 1945 r. kmdr Wilfred A. Dunderdale, łącznik wywiadu brytyjskiego przy wywiadzie polskim.
„Armia Polska posiada najlepszy wywiad na świecie. Wartość jego jest dla nas nieoceniona.” – napisał w 1942 r. amerykański generał Hayes A. Kroner
Oceny i opinie przełożonych o Stanisławie Gano opisujące jego charakter i cechy osobowe.
Roczna lista kwalifikacyjna za rok 1936
„…wyjątkowo
pracowity i sumienny. Bardzo dobrze kierował wyszkoleniem (…) wykazał
b. duży charakter; zawsze taktycznie kalkulował bardzo dobrze; zawsze
był b. punktualny. Nigdy nie zawiódł (…) Wyróżniał się prawdomównością,
solidnością roboty i bardzo dużą inteligencją pracy. (…) Oficer, który
potrafi wziąć na siebie odpowiedzialność za pracę”
Roczna lista kwalifikacyjna za rok 1938
„…jest
to oficer wyraźnie wyróżniający się. Przy dużej inteligencji i
szerokich horyzontach jest równocześnie wyjątkowo sumiennym,
obowiązkowym i dokładnym w pracy. Można na nim polegać. Każde zadanie
sobie powierzone wykona dokładnie, nawet gdy nie jest przez dłuższy czas
kontrolowany. Przy tym wszystkim posiada wysokie zalety charakteru,
opanowanie i spokój. (…) W interesie służby leżeć winno wysunięcie go
naprzód. Nadaje się do pracy tak w linii jak i w sztabie”
Jako postać gen. bryg. Stanisław Gano jest osobą godną naśladowania.
Jest
naszym krajaninem wywodzącym się z Opatowa, który jako jeden z
nielicznych odniósł wielki sukces zawodowy i miał poważny wpływ na
historię naszego państwa w chwilach jego największego zagrożenia – w tym
fizycznego istnienia naszego narodu. Walczył osobiście o odbudowę
Niepodległej w latach 1918-1921 a następnie o istnienia Jej i naszego
narodu w latach 1939-1945.
Uważamy, że swoją niezłomnością oraz
oddaniem Ojczyźnie podczas walki o jej niepodległość w latach 1918-1921
oraz okresie II wojny światowej jest przykładem dla nowych pokoleń
Polaków. Jego osobiste przymioty i cechy charakteru takie jak:
uczciwości, opanowanie, pracowitości, ciągła chęć doskonalenia się,
podnoszenia kwalifikacji i zdobywania wykształcenia oraz dokładność i
sumienność w pracy są we współczesnym świeci cechami godnymi do
naśladowania.
Postawa gen. bryg. Gano jego osobiste cechy
charakteru, oddanie Ojczyźnie i wierność przysiędze Jej złożonej będą we
współczesnym świecie stanowiły doskonały osobisty wzorzec dla uczniów i
absolwentów Szkoły Podstawowej nr 1 w Opatowie.